Instalacje ciepłownicze zbudowane są na ogół w podobny sposób. Nie dotyczy to jedynie ogrzewania opartego o energię elektryczną. Tu każdy grzejnik jest osobną i samodzielną instalacją zasilaną prądem. W przypadku tradycyjnych systemów, w których ciepło pochodzi od bloków węglowych lub pieców gazowych, instalacja rozciąga się na całą okolicę lub budynek, a każdy jej element jest ze sobą powiązany.
Bez względu na to, czy energia cieplna pochodzi ze spalania opału, czy gazu ziemnego, głównym jej nośnikiem jest woda, która wypełnia przewody cieplne. Schemat działania systemu jest stosunkowo prosty. Ciecz znajdująca się w zbiorniku kondensacyjnym podgrzewana jest przez spalające się paliwo. Na skutek wzrostu temperatury para wodna oraz woda w stanie ciekłym wędruje przewodami w górę instalacji. Dociera w ten sposób do kaloryferów, wypełnia je, dzięki czemu emitują one wysoką temperaturę.
Ten sam schemat obowiązuje w przypadku bloków mieszkalnych podłączonych do elektrociepłowni. Istnieje wtedy jeszcze jedno ogniwo, które odbiera, mierzy i reguluje ilość ciepła dostarczanego z zewnątrz. Producent węzłów ciepłowniczych – jak brzmi nazwa tych elementów pośredniczących – może też wyposażyć urządzenia w inne dodatkowe funkcje, w tym na przykład możliwość zdalnej regulacji ich działania. Ciepło z publicznej sieci musi być odpowiednio rozdysponowane. Ogniwa pośredniczące pełnią więc ważną funkcję, bez której ciężko wyobrazić sobie rozsądne gospodarowanie wytworzoną energią.
